Het is 2 maart, de dag waarop ik de brandende Filipijnse zon verruil voor de Vietnamese kou. Juist, de kou in Vietnam: het is het eind van de winter in Hanoi, de hoofdstad op wie ik vorig jaar hopeloos verliefd werd. Echter keer ik niet alleen terug voor de fantastische massa’s scooters – met elk een eigen, onbekend verhaal – die zich door de smalle straten murwen en die charmante smog die zich dagelijks met zijn tentakels vergrijpt aan de eindeloze gebouwen van deze metropolis met meer dan zeven miljoen mensen. Nee, het belangrijkste is de onuitputbare bron aan werk als docent Engels die Vietnam herbergt. Dankzij het astronomische tekort aan docenten waar het land mee kampt, is het een peulenschil om hier binnen een paar weken aan de bak te komen, ongeacht kwalificaties.
Het is zes uur in de ochtend als ik aankom op Hanoi Noi Bai Airport, waar ik negen maanden geleden volledig uitgeput ook landde vanuit het verre Nederland, een oord waar ik nog maar weinig van lijk te begrijpen en het liefst alleen nog op bezoek kom. Waar ik de vorige keer na een vlucht van dertig uur meer dan de hoofdprijs betaalde voor een taxi naar het centrum, heb ik dit keer twee Poolse verloofden die niet om geld geven gestrikt om mee te rijden in hun taxi naar de stad. Aangekomen in het Old Quarter – het toeristische hart van Hanoi, vol met blanke negentienjarigen die verwilderd om zich heen staren en geniepige fruitverkoopsters met fiets in de hand – leeg ik allereerst de inhoud van mijn rugzak om mijn winterjas tevoorschijn te halen. In één nacht heb ik een overstap gemaakt van tropische temperaturen naar twaalf graden, in combinatie met de alomtegenwoordige hoge luchtvochtigheid die hier heerst en het nog kouder laat voelen.
Aangekomen in het voormalige huis van Jonathan – die vorig jaar mijn host was voordat hij naar Bali verhuisde – plof ik neer op het bed in mijn nieuwe kamer. Ik hoef alleen mijn toeristenvisum te laten zien aan de huisbaas om de huurovereenkomst te kunnen tekenen, en natuurlijk honderdzestig euro voor de hele maand in kontanten betalen. Na een tijdje liggen op mijn nieuwe bed loop ik naar de dichtsbijzijnde scooterverhuur om er eentje te huren. Daar aangekomen word ik gelijk geholpen en naar mijn rijbewijs – dat ik niet heb – wordt nooit gevraagd. Hoewel de gemiddelde huurprijs van een scooter per dag tussen de zes en acht euro ligt, kost het slechts veertig euro om per maand te huren. Met een appartement en scooter al op zak kan ik – na een nacht goed slapen – de volgende dag beginnen aan de jacht op mijn nieuwe droombaan.
Om een baan te vinden hoef ik mijn huis niet uit; er zijn nergens fysieke uitzendbureaus en een school binnenlopen is hier hoogst ongebruikelijk. In plaats daarvan open ik mijn laptop om door een eindeloos scala aan urgente vacatures te bladeren in talloze Facebook-groepen als English teaching jobs in Hanoi en Hanoi teaching jobs & cover teachers. Ten eerste houd ik constant mijn ogen open voor ‘cover jobs’ om zo snel mogelijk aan geld te komen. Het kan zomaar gebeuren dat ik ineens wordt gevraagd om direct naar een willekeurige school te gaan om daar zonder enige voorbereiding een les te verzorgen. Achteraf ontvang ik meestal zo’n vijftien tot twintig euro per uur. Hoewel ik met alleen dit soort invalwerk met gemak mijn huur en eten voor de hele maand kan bekostigen, ben ik dit keer op zoek naar een ‘full-time’ positie van vijftien tot twintig uur per week. Met die voor westerse maatstaven schamele uren is het hier prima mogelijk om meer dan zeshonderd euro per maand opzij te leggen.
In mijn zoektocht naar werk heb ik veel attributen die in mijn voordeel werken: in de eerste plaats is het gebrek aan melanine in mijn huid de grootste helper. Veel scholen in Vietnam – net als in de meeste Aziatische landen – hebben het nogal op blanke mensen, en dat is zacht uitgedrukt. Terwijl mensen in Europa wanhopig op zoek zijn om een kleurtje te krijgen, smeren vrouwen zich hier dagelijks in met allerlei chemicaliën die hun huid er witter uit laat zien. Daarnaast is het voor ouders van jonge kinderen die veel geld betalen zodat hun kind Engels leert een teken van hoop dat een blanke hun kind lesgeeft. Het is dan ook enorm belangrijk om tijdens de les bewust te poseren als de assistenten mijn interactie met de leerlingen fotograferen. Een ander voordeel is natuurlijk dat mijn Engels ondanks mijn Europese afkomst nagenoeg even goed is als dat van een native speaker. Het zijn voornamelijk deze twee factoren die mij – vlak achter native speakers – een gewilde docent maken.
Er is echter ook een klein probleem dat weliswaar overwonnen kan worden, toch bemoeilijkt het mijn kansen met enige mate: ik heb geen afgeronde bachelor. Van alle voorwaarden om een werkvergunning te kunnen bemachtigen is een afgeronde universitaire opleiding de enige waar ik niet aan kan voldoen. Gelukkig voor mij is het in Hanoi doodnormaal om simpelweg iedere drie maanden een nieuw toeristenvisum te regelen en een dagje het land uit te gaan. Hoewel veel scholen mij om die reden niet aan zullen nemen, is het tekort aan leraren dermate groot dat ik alsnog een baan kan vinden.
De dagen kruipen vooruit terwijl het weer langzaam warmer wordt en de ene cover volgt na de andere. Hoe meer ik naar willekeurige schooltjes in vreemde uithoeken van Hanoi rijd, des te meer ik overtuigd raak om voortaan in het verkeer een mondkapje te dragen. Deze stad met zeven miljoen inwoners telt meer scooters dan mensen, rondom Hanoi wemelt het van vervuilende fabrieken en het verbranden van afval en gewassen draagt ook nog eens bij aan de extreem slechte luchtkwaliteit: volgens metingen is Hanoi geregeld de meest vervuilde stad op aarde, met een PM2.5-waarde (fijnstof in de lucht) die zelden tot onder ‘zeer ongezond’ daalt. Net als dat ik nooit verwachtte leraar te worden, dacht ik ook nooit vrijwillig een mondkapje op te zetten. Gelukkig wordt ik dit keer slim genoeg geacht om mijn eigen keuze te maken… Fijnstof en covers genoeg, maar die vaste baan waar ik van droom is na meerdere weken nog steeds van de grond gekomen. Mijn blik blijft dan ook permanent op Facebook gericht, om maar als eerste een reactie te kunnen geven. Zinnen als we need native/european teacher for our class en de namen van inmiddels alle stadsdistricten blijven constant door mijn hoofd spoken. Zelfs mijn dromen draaien alleen nog om mijn dagelijkse frustraties. Ik begin inmiddels behoorlijk aan mezelf te twijfelen, totdat recruiter Alex plotseling in mijn leven opduikt… is er toch nog hoop?
A new beginning in Hanoi
It’s March 2nd, the day I trade the burning Filipino sun for the Vietnamese cold. Yes, the cold in Vietnam: it’s the end of winter in Hanoi, the capital city I fell hopelessly in love with last year. However, I’m not just returning for the fantastic masses of scooters – each with its own unknown story – weaving through the narrow streets and the charming smog that daily envelops the endless buildings of this metropolis with more than seven million people. No, the most important thing is the inexhaustible source of work as an English teacher that Vietnam harbors. Thanks to the astronomical shortage of teachers the country faces, it’s a piece of cake to get a job here within a few weeks, regardless of qualifications.
It’s six o’clock in the morning when I arrive at Hanoi Noi Bai Airport, where I landed completely exhausted nine months ago from distant Netherlands, a place where I seem to understand very little and prefer to only visit. Whereas last time after a thirty-hour flight, I paid more than a premium for a taxi to the city center, this time I’ve hitched a ride with two Polish fiancés who don’t care about money, to drive me to the city in their taxi. Arriving in the Old Quarter – the tourist heart of Hanoi, full of white nineteen-year-olds staring around bewilderedly and cunning fruit sellers with bikes in hand – I first empty the contents of my backpack to retrieve my winter coat. In just one night, I’ve made the transition from tropical temperatures to twelve degrees, combined with the ubiquitous high humidity that prevails here, making it feel even colder.
Arriving at Jonathan’s former house – who was my host last year before moving to Bali – I flop down on the bed in my new room. I only need to show my tourist visa to the landlord to sign the lease agreement, and of course, pay one hundred and sixty euros in cash for the entire month. After lying on my new bed for a while, I walk to the nearest scooter rental to hire one. Upon arrival, I’m immediately assisted, and my driver’s license – which I don’t have – is never asked for. Although the average rental price of a scooter per day is between six and eight euros, it only costs forty euros to rent one for a month. With an apartment and scooter already secured, I can – after a good night’s sleep – start the next day on the hunt for my new dream job.
To find a job, I don’t have to leave my house; there are no physical job agencies, and walking into a school here is highly unusual. Instead, I open my laptop to browse through an endless array of urgent job vacancies in numerous Facebook groups like English teaching jobs in Hanoi and Hanoi teaching jobs & cover teachers. Firstly, I constantly keep an eye out for ‘cover jobs’ to start making money as soon as possible. It might happen that I’m suddenly asked to go directly to a random school to teach a lesson without any preparation. Afterwards, I usually receive around fifteen to twenty euros per hour. Although with just this kind of substitute work, I can easily cover my rent and food for the whole month, this time I’m looking for a ‘full-time’ position of fifteen to twenty hours per week. With those hours, meager by Western standards, it’s perfectly possible to save more than six hundred euros per month here.
In my job search, I have many attributes working in my favor: firstly, the lack of melanin in my skin is the biggest helper. Many schools in Vietnam – as in most Asian countries – have a preference for white people, to put it mildly. While people in Europe are desperately trying to get a tan, women here daily smear themselves with all kinds of chemicals to make their skin look whiter. Additionally, for parents of young children who pay a lot of money for their child to learn English, having a white person teach their child is a sign of hope. It is therefore extremely important to consciously pose during class as assistants photograph my interaction with the students. Another advantage is, of course, that despite my European origin, my English is almost as good as that of a native speaker. It’s mainly these two factors that make me a sought-after teacher, just behind native speakers.
However, there is also a small problem that, although it can be overcome, still hinders my chances to some extent: I don’t have a completed bachelor’s degree. Of all the requirements to obtain a work permit, a completed university education is the only one I cannot meet. Fortunately for me, in Hanoi, it’s perfectly normal to simply arrange a new tourist visa every three months and take a day trip out of the country. Although many schools won’t hire me for that reason, the shortage of teachers is such that I can still find a job.
The days drag on as the weather slowly gets warmer and one cover job follows another. The more I ride to random schools in strange corners of Hanoi, the more convinced I become to start wearing a face mask in traffic. This city with seven million inhabitants has more scooters than people, surrounding Hanoi are swarms of polluting factories, and burning waste and crops also contribute to the extremely poor air quality: according to measurements, Hanoi is often the most polluted city on earth, with a PM2.5 value (fine particles in the air) that rarely drops below ‘very unhealthy’. Just as I never expected to become a teacher, I also never thought I would voluntarily wear a face mask. Fortunately, this time I am considered smart enough to make my own choice…
Enough fine dust and cover jobs, but that steady job I dream of still hasn’t materialized after several weeks. My gaze remains permanently fixed on Facebook, hoping to be the first to comment. Phrases like we need native/european teacher for our class and the names of all the city districts constantly haunt my mind. Even my dreams revolve only around my daily frustrations. I’m starting to doubt myself considerably, until recruiter Alex suddenly appears in my life… is there still hope?
Wat een leuk verhaal weer, Lennart! Interessant en leuk geschreven. Een genot om te lezen!